Dur plamisty jest wywołany przez Rickettsia, którą przenosi wesz odzieżowa. Człowiek zakaża się przez wtarcie kału zakażonej wszy w rankę po nakłuciu. Charakterystyczną zmianą morfologiczną w tkance mózgowej są guzki Piętrowa, w których stwierdza się rozplem mikrogleju wokół drobnych włośniczek. Dlatego w przypadku podejrzenia duru należy pobrać do badania mikroskopowego wycinki z mózgu. Najliczniej guzki występują w okolicach stopy hipokampa i oliwki górnej. Ponadto w skórze, w mięśniu sercowym i w płucach stwierdza się rozplem śródbłonka naczyń i zakrzepy w ich świetle. W sąsiedztwie zmienionych naczyń znajdują się nacieki z granulocytów, histiocytów i limfocytów. Zmiany w skórze mają wygląd drobnych czerwonych plamek, skąd nazwa dur plamisty, czyli osutkowy. Ponadto w sercu stwierdza się rozległe zmiany zapalne z ogniskową martwicą włókien mięśniowych, a w płucach ogniska odoskrzelowego zapalenia płuc. Zakażenie chlamydiami. Chlamydie są kulistymi drobnoustrojami o średnicy 0,1?0,4 p,m; uprzednio były one zaliczane do wirusów. Teraz uważa się, że są one bardziej zbliżone do riketsji. Chlamydie zawierają zarówno DNA, jak i RNA. Te wewnątrzkomórkowe pasożyty mogą pojawiać się w zakażonych komórkach jako ciałka wtrętowe.